OSB’lerin Elektrik Üretme Faaliyetlerine İlişkin Özel Düzenlemeler

1- 4562 Sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ve OSB Uygulama Yönetmeliği

4562 sayılı Kanunun 20’nci maddesinin birinci fıkrasında ve OSB Uygulama Yönetmeliğinin 65’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "OSB’lerin ihtiyacı olan elektrik, .... gibi altyapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını yapma hakkı sadece OSB’nin yetki ve sorumluluğundadır. OSB’ler, Bakanlıktan izin almak kaydıyla ayrı şirket kurma şartı aranmaksızın OSB alanı içerisinde öncelikle kendi ihtiyacı olmak üzere elektrik üretim tesisleri kurma ve işletme hakkına sahiptir. OSB’deki katılımcıların elektrik üretim tesisleri kurması ve işletmesi OSB iznine tabidir." hükmü ile, OSB tüzel kişilerinin, elektrik üretim faaliyetinde bulunmalarıyla ilgili düzenlemeye yer verilmiştir.

2- 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun;

· 7’ci maddesinin birinci fıkrasında “Üretim faaliyeti, lisansları kapsamında kamu ve özel sektör üretim şirketleri ile organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği tarafından yürütülebilir.” hükmü,

· “Organize sanayi bölgelerince yürütülebilecek faaliyetler” başlıklı 13’üncü maddesinde ise “(1) 12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan organize sanayi bölgeleri tüzel kişiliklerinden Kurumun yönetmelikle belirleyeceği şartları sağlayanlar 6102 sayılı Kanun hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, onaylı sınırları içerisinde, Kurumdan üretim ve/veya dağıtım lisansı alarak üretim ve/veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir.

...

(4) Organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin üretim veya dağıtım lisansı alması için sağlaması gereken özel şartlar, lisans alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ürettiği veya serbest tüketici sıfatıyla temin ettiği elektrik enerjisinin; katılımcılarının kullanımına sunulmasına, dağıtım bedellerinin belirlenmesine, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğinin bu madde kapsamında gerçekleştirebileceği faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir. ..." hükümleri

yer almaktadır.

3- Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik

OSB’lerin, OSB dağıtım ve/veya üretim lisansı alarak elektrik piyasasında faaliyette bulunmak istemeleri halinde, onaylı sınırları içerisinde katılımcılarının ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 13’üncü maddesi kapsamında gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin uygulanacak usul ve esaslar, aynı Kanuna dayanılarak çıkarılan Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik ile düzenlenmiştir.

Bahse konu Yönetmeliğin;

· 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (z) bendinde, "OSB üretim lisansı: "OSB’nin, katılımcılarının elektrik enerjisi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, onaylı sınırları içerisinde üretim faaliyeti göstermek için şirket kurma şartı aranmaksızın Kurumdan aldığı lisansı," tanımı,

· 5’inci maddesinin birinci fıkrasında "Organize Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurulan OSB’lerden bu Yönetmelikte belirtilen şartları sağlayanlar 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre şirket kurma şartı aranmaksızın, Kurumdan OSB üretim veya OSB dağıtım lisansı alarak onaylı sınırları içerisinde üretim veya dağıtım faaliyetlerinde bulunabilir.” hükmü,

· "OSB üretim lisansı kapsamındaki hak ve yükümlülükler" başlıklı 10”uncu maddesinde, "(1) OSB üretim lisansında aşağıdaki hükümler yer alır:

...

m) Üretim faaliyeti kapsamında ihtiyaç fazlası üretilen elektrik enerjisinin onaylı sınırları dışındaki dağıtım veya iletim sistemine verilmesi halinde mahsuplaşma da dahil, herhangi bir bedel talebinde bulunmamak." hükmü,

· 12’nci maddesinde ise "(1) OSB, katılımcılarının elektrik enerjisi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde elektrik enerjisi üretimi faaliyetinde bulunabilir .... OSB’nin üretim tesisi kurması durumunda, üretim tesisi ilgili mevzuat çerçevesinde iletim veya OSB dağıtım sistemine bağlanır.

...

(4) Onaylı sınırları dışında elektrik piyasasında faaliyet gösterilmesi ilgili mevzuat hükümlerine tabidir." hükümleri

yer almaktadır.

4- Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği

Elektrik piyasasında, tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarını kendi üretim tesisinden karşılaması, arz güvenliğinin sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması ve küçük ölçekli üretim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması amacıyla lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğü olmaksızın, elektrik enerjisi üretebilecek, gerçek veya tüzel kişilere uygulanacak usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği de OSB'lerde uygulama alanı bulmaktadır.

Lisanssız üretim tesisleri, bu tesisi kuranların kendi tüketim ihtiyaçlarını karşılamak için kurulur.

SONUÇ

OSB’lerin elektrik üretim faaliyetinde bulunmaları konusunda mevzuatımızda bulunan ve yukarıda yer verilen özel düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, OSB’lerin elektrik üretimi konusunda yapabileceklerine ilişkin olarak aşağıdaki sonuçlara ulaşılmaktadır.

- Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği çerçevesinde, lisanssız üretim tesislerinde, sadece bu tesisi kuranların ihtiyaçlarını karşılamak üzere üretim yapılabileceği için; OSB'ler de lisanssız üretim tesisi kurarak sadece kendi ihtiyaçları için kullanılmak üzere elektrik üretebilirler.

- OSB'ler, Bakanlıktan izin almak ve üretim lisansı almak koşuluyla, onaylı sınırları (Onaylı sınır; OSB’nin faaliyetleri için zorunlu olan ve Bakanlığın uygun gördüğü, teknik altyapılara ilişkin tesis ve bağlantı hatları ile teknik donatı alanlarının yer aldığı, yer seçimi sonucunda sınırları tasdik edilmiş OSB alanları dışındaki OSB alanlarını ifade eder.) içerisinde elektrik üretim tesisleri kurarak işletebilirler. OSB'ler, üretim lisansı alarak onaylı sınırları içerisinde yaptıkları üretimle, hem kendilerinin hem de katılımcılarının elektrik enerjisi ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Bu şekilde yapılan üretim faaliyeti kapsamında ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin üretilmesi halinde, bu fazla kısmı onaylı sınırları dışındaki dağıtım veya iletim sistemine verebilir, fakat bunun için bir bedel alamazlar.

- OSB’lerin, onaylı sınırları dışında elektrik piyasasında faaliyet göstermek istemeleri halinde, OSB’ler için öngörülmüş bu özel mevzuat uygulanmayacak, OSB de diğer tüm üreticilerin tabi olduğu ilgili mevzuat hükümlerine tabi olacaktır. Yani OSB, OSB sınırları dışında elektrik üretim işi yapacaksa, OSB için getirilmiş bu özel düzenlemelere değil, genel mevzuata göre hareket edebilecektir. Bu olasılık çerçevesinde hareket edilebilmesi için, her şeyden önce, elektrik üretim faaliyeti göstermek üzere bir şirket kurulması ya da var olan bir şirkete iştirak edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.