OSB'lerde Oluşan Hafriyat Atığının Yönetimi

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin 9. maddesinin (e) bendi uyarınca hafriyat toprağı üreticileri, atıklarını, kapsamında bulunduğu sınırlara göre belediyenin veya mülki amirin izin verdiği geri kazanım veya depolama tesisi dışındaki yerlere dökmemekle yükümlüdür.

Aynı Yönetmeliğin 13. maddesine göre atığın; izin verilen tesisler dışında denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılması yasaktır. Hafriyat üreticileri bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlüdürler.

Ancak OSB Uygulama Yönetmeliği m.68 uyarınca, OSB alanında oluşan hafriyat toprağının üretildikleri yerde ayrı toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi ve bertaraf edilmesi OSB’lerin yetki ve sorumluluğundadır. Bu konuda OSB tarafından Atık Yönetimi Yönetmeliğine uygun olarak hazırlanan Atıkların Kontrolü Talimatında, katılımcıların faaliyetleri sonucu oluşan her türlü atıkların bertarafının nerede ve ne şekilde yapılacağı belirtilir.

Bu nedenle OSB alanında hafriyat toprağı oluşturan katılımcılar; atığın toplanması, taşınması ve depolanması hususlarında OSB’den gerekli izinleri almak ve atığını Atıkların Kontrolü Talimatına uygun şekilde OSB’nin göstereceği yetkili/lisanslı geri kazanım veya depolama tesisine taşınmasını sağlamakla yükümlü olur.

Hafriyat toprağı atıklarının öncelikle kaynağında azaltılması, ayrı toplanması, tekrar kullanılması ve geri kazanılması esas olduğundan, toprağın niteliğine göre (örneğin bitkisel toprak) ayrı toplanması gerekebilir. Ayrıca toprak kontamine olmuşsa Atık Yönetimi Yönetmeliği hükümlerinde; asbest, boya, florasan, civa, asit ve benzeri tehlikeli atıklar gibi tehlikeli maddeler içeriyorsa, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinde yer verilen ek yükümlülüklere uyulması gerekebilir.

Bu sebeple hafriyat toprağının doğrudan atık üretici tarafından toplanıp taşınarak OSB alanı dışında bir sahada depolanması mümkün değildir.

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği uyarınca, Çevre Kanunu’na uyulup uyulmadığını denetleme yetkisine sahip olan Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan denetimlerde hafriyat toprağı atıklarının Yönetmelikte belirtilen esaslara aykırı olarak çevre kirliliğine neden olacak şekilde alıcı ortama verdiği tespit edilirse; üretici, taşıyıcı ve depolayanlar hakkında cezai işlemler uygulanır.

Av. Filiz KESKİN